2012, 3 augustus
The Long Now:
Een klok die 10.000 jaar moet bijven tikken
Tijd is een raadsel. Misschien een illusie. De afgelopen periode stootte ik telkens opnieuw mijn hoofd. Steeds weer de tijd als veelkleurig maar ook ongrijpbaar fenomeen. Ik ga wat van mijn gedachten en vragen met jullie delen. Misschien komen we samen een klein stapje verder.
In het westen van Texas wordt aan een bijzonder project gewerkt. In het binnenste van een berg wordt een enorm uurwerk gebouwd, de 10.000-jaar-klok. Geestelijke vader is Danny Hillis, een van de grote supporters is Jeff Bezos. Laatstgenoemde is de oprichter en grote man van internetbedrijf Amazon.
Jeff heeft Amazon groot gemaakt door anders te denken, en vooral ver vooruit te denken. Niet zo gebruikelijk in onze jachtige wereld waarin markten van kwartaal naar kwartaal leven en politici ook maar een beperkte tijdhorizon hebben. In het ideale geval vier jaar maar in Europa zijn er maar weinig regeringen meer die hun volle regeerperiode uitzitten. Jeff Bezos, vaak bestempeld als de publieke opvolger van Steve Jobbs, durft anders te zijn. De 10.000-jaar-klok is voor hem het ultieme symbool van zijn levenshouding.
Bij de introductie van het idee voor de klok in 1995 formuleerde Danny Hillis zijn visie als volgt:
I cannot imagine the future, but I care about it. I know I am a part of a story that starts long before I can remember and continues long beyond when anyone will remember me. I sense that I am alive at a time of important change, and I feel a responsibility to make sure that the change comes out well.I plant my acorns knowing that I will never live to harvest the oaks.
I want to build a clock that ticks once a year. The century hand advances once every 100 years, and the cuckoo comes out on the millennium. I want the cuckoo to come out every millennium for the next 10,000 years.
De klok van Danny Hillis is groot en bijzonder. De snelste wijzer verspringt een keer per jaar, de langzame is een eeuwwijzer. Die verspringt iedere 100 jaar. En de koekoek moet duizend jaar wachten voor hij tevoorschijn mag komen.
Deze klok moet minstens 10.000 jaar blijven lopen! Dat is verdomd lang! Ga maar na wat er de afgelopen 10.000 jaar is gebeurd. Er leefden naar schatting circa 20 miljoen mensen op aarde, die nog niet zo lang met landbouw waren begonnen. Het zou nog 2000 jaar duren voordat de eerste steden in Mesopotamië werden gebouwd. Schrijven was er nog niet bij. Kortom, wat wij nu beschaving noemen heeft zich in de afgelopen 10.000 jaar ontwikkeld.
Er zijn in de berg vijf speciale feestruimtes uitgehakt, waarin vijf verschillende verjaardagen moeten worden gevierd: 1 jaar, 10 jaar, 100 jaar, 1000 jaar en 10.000 jaar. De 1-jaar-kamer is een speciale uitvoering van een planetarium.
Behalve de planeten en onze maan omvat het systeem ook alle interplanetaire verkenners die in de twintigste eeuw de wereldruimte in zijn geschoten. Eens per jaar zal de klok het planetarium activeren. De inboedel van de kamers voor de 100, 1000 en 10.000 jaar vieringen wordt aan toekomstige generaties overgelaten. Over de animatie in de10-jaar-kamer wordt wel nagedacht. Sterker nog, iedereen mag meedenken op 10-year-chamber@10000yearclock.net . Voor meer informatie over het project en de Long Now Foundation klik hier
10.000 jaar, dat mag je met recht langetermijndenken noemen. Op deze schaal komt vooruitdenken in de praktijk maar weinig voor. Er schoot mij een interessant voorbeeld te binnen uit de wereld van het opslag van radioactief afval. Een deel van dat afval moet voor lange tijd veilig opgeborgen worden. Maar hoe? We kennen de oplossing van de zoutmijnen. Algemeen beschouwd als omgevingen die zeer stabiel zijn (als de regio tenminste niet aardbevingsgevoelig is). Opgeslagen in diepe zoutkelders mag er vele duizenden jaren lang bijvoorbeeld geen contact zijn met water. De laatste tijd zijn er overigens toch weer twijfels gerezen over die stabiliteit. Afgezien daarvan heeft men zich ook afgevraagd hoe je met enige zekerheid kunt garanderen dat mensen over 1000 of 10.000 jaar nog weten dat er op bepaalde plekken gevaarlijk spul onder de grond zit. Waar moet je die informatie, die waarschuwingen laten? Wat in ieder geval nodig lijkt, zijn: geologische en sociale structuren die over vele duizenden jaren stabiel zijn. Het lijkt praktisch onmogelijk.
